Buitenland Europa
De laatste weken waarschuwden verschillende legerleiders en hooggeplaatste functionarissen dat de NAVO-lidstaten zich moeten voorbereiden op een oorlog met Rusland. Onder meer in Nederland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk klinken alarmkreten. Dat baart ook onze lezers zorgen, blijkt uit de vragen die wij hierover ontvangen. Is de angst voor een oorlog in Europa een geval van paniekzaaierij of broodnodige bewustmaking?
"Ik verneem via verschillende kanalen dat de oorlog in Rusland en hun buurland Oekraïne dreigt te ontaarden. Zo lees ik ook in een nieuwsartikel dat er in Groot-Brittannië al waarschuwingen komen voor wanneer hun leger zal moeten invallen en dat er mogelijk burgers zullen worden ingezet.
Wat is hier van aan? Is dit paniek zaaien? Kan dit nog in deze tijden? En moeten wij ons ook zorgen maken?"
Een korte zoekopdracht naar "escalatie Oekraïne" levert inderdaad al snel resultaat op. Verschillende media berichten over de waarschuwingen binnen de internationale gemeenschap dat Europa zich beter moet voorbereiden op oorlog.
De Britse generaalSir Patrick Sandersstelde al een stappenplan voor om de bevolking klaar te stomen voor "een aankomende oorlog", omdat het huidige aantal troepen niet zou volstaan.
De Duitse minister van DefensieBoris Pistoriuswaarschuwde dat Poetin de NAVO binnen vijf tot acht jaar zou kunnen aanvallen. Duitsland zou ook plannen opstellen om zich voor te bereiden op de vraag: wat te doen bij zo'n scenario?
En de voorzitter van het Militair Comité van de NAVORob Bauergaf onlangs nog aan dat de samenleving zichzelf moet transformeren, om het hoofd te bieden aan een periode waarin "alles, op elk moment, kan gebeuren".
BEKIJK - Europese politici en militaire toplui luiden de alarmbel:
Videospeler inladen...
Ook op VRT NWSviel een artikel te lezen over een mogelijke escalatie van het conflict in Oekraïne. VRT-journalist en Rusland-expert Jan Balliauw zei toen dat Poetin zich steeds assertiever opstelt naar Europa. Onder meer de dreiging naar de Baltische staten was hem niet ontgaan."Het uiteindelijke doel is om Europa uit te schakelen als machtsfactor. Zo ga je de kaarten van de wereldmacht herschudden. Amerika is voor de Verenigde Staten, Azië voor China en Europa voor de Russen", gaf Balliauw als uitleg.
Een Oekraïense soldaat tijdens een nachtelijke schietoefening.
Ooit weer oorlog?
Defensiespecialist en journalist Jens Franssen ervaart de vele waarschuwingen alvast niet als onnodig of overdreven. Volgens hem zijn er geen aanwijzingen dat Rusland uit is op een nieuwe oorlog, maar voorbereiding is in elk geval essentieel. "Het besef begint in Europa door te dringen dat we een militaire achterstand hebben opgelopen", legt Franssen uit. "Niet alleen legerofficieren, maar ook politici beginnen de urgentie van de situatie te beseffen."
Hij verwijst daarvoor naar de staat van het Belgische leger. Jarenlang heeft de regering sterk bespaard op die bevoegdheid. "Het budget is gestegen en we zijn nu bezig om defensie opnieuw op te bouwen, maar daar hebben we minstens 10 jaar voor nodig. Sommige takken van het leger zijn dan ook volledig verdwenen door de besparingen. We gaan het oude materiaal vervangen, maar ook dat kan lang duren. Als je bijvoorbeeld raketten wil bestellen, moet dat via een openbare aanbesteding en kan het vier tot vijf jaar duren. En dan heeft de opleiding om ze te gebruiken nog niet plaatsgevonden."
Volgens Franssen is dat waar de legerleiders voor willen waarschuwen. Het is belangrijk om een afweersysteem op te bouwen dat zo sterk is, dat een tegenstander het zelfs niet in zijn hoofd haalt om aan te vallen. Dat systeem heeft Europa momenteel niet, al wil het daar met de NAVO en de Verenigde Staten wel aan werken.
Belgische gevechtsvliegtuigen tijdens de militaire parade op 21 juli. Copyright 2023 The Associated Press. All rights reserved
Twijfel over Amerikaanse steun
Franssen benadrukt dat de NAVO, ondanks de militaire achterstand, slagkrachtig is en dat de militaire opbouw beter op gang komt, maar Ruslandkenner Jan Balliauw maakt zich in "Terzake" wel zorgen over de samenwerking met de Verenigde Staten."De kans bestaat dat Donald Trump daar opnieuw president wordt en die heeft al aangekondigd dat hij geen troepen meer wil sturen naar Europa, dat volgens hem zijn defensiefacturen niet betaalt."
"Eigenlijk moeten alle lidstaten van de NAVO 2 procent van het bruto binnenlands product uitgeven aan defensie", verduidelijkt Franssen. "Maar weinig landen slagen daar in. België bengelt zelfs achteraan het peloton. De deadline om de kaap van 2 procent te halen, ligt op 2030. Heel wat lidstaten zullen dat halen, maar België niet. Het budget van 16 miljard euro dat daarvoor nodig is, bestaat gewoon niet."
Met de Verenigde Staten zou Europa - en zeker Oekraïne dat nog steeds in oorlog is met Rusland - een belangrijke bondgenoot kunnen verliezen. En ook binnen Europa merkt Balliauw dat de steun voor Oekraïne afneemt. En dat terwijl de Russen zich aan het herbewapenen zijn."Rusland is overgeschakeld op een oorlogseconomie waarbij de verliezen heel snel worden aangevuld."
"Op dit moment is dat geen probleem, want het Russische landleger zit in Oekraïne en kan zich geen nieuwe avonturen permitteren.Maar als Oekraïne niet standhoudt, zou Poetin wel eens in de verleiding kunnen komen om de collectieve defensie van Europa te testen."Een grootschalige militaire aanval ziet Balliauw niet meteen gebeuren, maar een "kleine actie - bijvoorbeeld in Oost-Estland - om te zien hoe de NAVO reageert", sluit hij niet uit.
BEKIJK - Ruslandkenner Jan Balliauw: "De situatie is ernstig":
Videospeler inladen...
"Ga niet op in een spiraal van angst"
Het is duidelijk dat heel wat mensen met enige vrees naar de recentste ontwikkelingen kijken. En angst voor oorlog, is ook niets nieuws. Denk aan de Koude Oorlog tussen de Verenigde Staten en de ondertussen verdwenen Sovjet-Unie. Die kwam nog geen veertig jaar geleden ten einde. Angst was alomtegenwoordig en een rechtstreeks conflict werd mede vermeden door het principe van MAD, oftewel Mutual Assured Destruction. Dat betekent dat de Amerikaanse en Russische leiders begrepen dat een nucleaire oorlog het einde van de wereld zou betekenen. De angst voor dat doemscenario hield de kernkoppen in de loodsen.
Beeld van Sovjet-raketinstallaties op Cuba: de Cubacrisis van 1962 was een van de grootste crisismomenten tijdens de Koude Oorlog.
Bram Vervlietis psycholoog aan de KU Leuven en gespecialiseerd in angstgevoelens en -stoornissen. Zo schreef hij al het boek "Waarom we bang zijn". Hij vindt het alvast niet vreemd dat mensen met enige angst voor een oorlog rondlopen. "Het is dan ook niet prettig om die waarschuwingen te horen", vertelt hij.
"Ik denk dat de legerleiders zich vooral tot beleidsmakers richten met hun woorden. Het is ook niet raar dat ze die oproep doen. Het is dan ook hun job om bewustzijn te creëren. Als gewone burger kan je in dit verhaal alleszins weinig doen dat een verschil zal maken."
Vervliet benadrukt wel dat de verhalen en berichten nog steeds weerslag kunnen hebben op de burgerbevolking. "De burger heeft geen controle over de situatie, kan moeilijk het risiconiveau inschatten en kan ook geen actie ondernemen. Dan is er nog de vraag of beleidsmakers gaan investeren om ons te beschermen, mocht er oorlog uitbreken.Onvoorspelbaarheid en oncontroleerbaarheid zijn twee basis-ingrediënten voor angst. Ze vormen samen een negatieve voedingsbodem en die vind je hier allebei terug."
Volgens Vervliet is het dan ook belangrijk om niet op te gaan in een spiraal van piekeren en angstgedachten. "Nadenken over de toekomst is zeker niet slecht. Er zijn bepaalde situaties waarop je je kan voorbereiden, zoals een examen. Maar bij dit soort gevallen heeft het weinig zin. Als iets meer last brengt dan het oplevert, zal het je leven alleen maar bemoeilijken."
Hoe geraak je uit een spiraal van angst? Enkele tips van Vervliet:
"Sta even stil bij de situatie die je angst bezorgt. Pieker even door, ga dieper in op je angsten en probeer te achterhalen waarom het je zoveel angst bezorgt. Zo kan je verhinderen dat je voortdurend in de spiraal blijft hangen."
"Probeer ook je gedrag in de gaten te houden. Sommige mensen gaan de hele dag op zoek naar nieuwe informatie en dat kan voor stress zorgen. Dat intensief en continu zoeken kan je ook bij foute informatie of complottheorieën brengen, en dan ben je nog verder van huis. Beperk die nieuwsgaring dan bijvoorbeeld tot een uurtje per dag."
Meest gelezen
- Liveblog Conflict Midden-Oosten Liveblog - Zeker 22 doden na Israëlische luchtaanvallen op Beiroet, militair vliegtuig met 111 passagiers vanuit Liba... Update 22:00
- Liveblog Liveblog verkiezingen - Filip Watteeuw (Groen): "Ik zou even blij zijn met Hafsa El-Bazioui als burgemeester als dat ... Update 59 min
- Frankrijk Netflix-serie 'Emily in Paris' trekt naar Rome, maar daar is Franse president Macron het niet mee eens 18:36
- Justitie Schedel die gevonden werd in Maasmechelen, blijkt van vermiste Nederlandse te zijn: doorbraak na 30 jaar dankzij DNA-... Update 17:26
- Politiek PVDA eist excuses van De Wever (N-VA) na 'talibanuitspraak': "Steun aan taliban heeft nooit in programma gestaan" 10:22
- Onderwijs Steeds meer leerlingen komen in B-stroom middelbaar onderwijs terecht: "Zeker 20 leerlingen staan op wachtlijst" 12:24
- Verenigd Koninkrijk Britse prinses Kate verschijnt eerste keer in openbaar na chemotherapie voor gesprek met nabestaanden van mesaanval 17:41
- Economie Krëfel stopt met verkoop van keukens 17:08